Heeft u ze al eens opgemerkt? Zeven begroeide vlotten drijven langs het ponton bij de kapiteinsdienst van de Brusselse haven. De bedoeling ervan? Functionele oeverhabitats herstellen en schuilplaats bieden aan de fauna boven en onder water. Ze vormen ook een manier om de biodiversiteit op grotere schaal onder de aandacht te brengen.
In april 2022 hebben Leefmilieu Brussel en de Haven van Brussel de224 m² aan begroeide vlotten in het hart van de stad ingehuldigd. De modules bij de Van Praetbrug zijn begroeid met een vijftiental soorten planten waarvan sommige gunstig zijn voor bestuivers, en versterken het Brusselse kanaal als ‘ecologische corridor’.
De aanleg van deze begroeide vlotten voorziet in een zeer concrete behoefte, het kanaal is namelijk een kunstmatige omgeving. Als gevolg hiervan zijn er weinig schuilplaatsen voor waterfauna en, in het bijzonder, weinig rustige en veilige zones voor het leggen van eieren en de ontwikkeling van jonge vissen.
De drijvende eilanden, gemaakt van kokosvezels, dienen ook als rustplaats en voedselbron op het water voor vogels en insecten. Het geheel bestaat uit kweekmodules die zijn aangepast aan semi-aquatische planten. Onder de vlotten bevinden zich ongeveer twintig kooien, gevuld met oesterschelpen, om de voortplanting van vissen te stimuleren. Ze bieden ook bescherming tegen roofdieren en vormen een voedselbron voor zeer jonge vissen. De Chinese wolhandkrab, een invasieve exoot, werd van de kade verwijderd om te vermijden dat ze de vlotten gaat koloniseren.
In het kader van een bewustmakingsactie georganiseerd door de vzw Canal it Up, hielpen 28 kinderen van 2 Brusselse basisscholen, École 3 in Schaarbeek en École Arc-en-ciel in Sint-Joost, mee met het bouwen van de vlotten voordat ze in het water werden gelaten.
Ongeveer 1 jaar na de plaatsing van de vlotten vonden verschillende ecologische en technische controles en onderhoudswerkzaamheden plaats.
Het resultaat?
Na een paar maanden heeft de hoge vegetatie zich mooi ontwikkeld. Tijdens het eerste volledige onderzoek door Ecocean op 7 juni 2023 werden de planten en dieren op de vlotten en onderwaterstructuren in kaart gebracht. Het onderzoek was gericht op het vaststellen van de aanwezigheid of afwezigheid van soorten die er initieel aanwezig waren of soorten die de vlotten spontaan gekoloniseerd hadden.
Vanuit technisch oogpunt moeten de 7 vlotten zorgvuldig worden geïnspecteerd op tekenen van slijtage van de materialen, met name de bevestigingen.
Een ‘technische inspectie’ ter controle van:
De uitgevoerde controles en onderhoudswerkzaamheden hebben aangetoond dat de gekozen en gebruikte structuren en hun bevestigingstype zeer geschikt zijn voor de installatie. Zelfs ondanks de speciale omstandigheden van de regelmatige doorvaart van zeer grote transportschepen. Afgezien van een paar wrijvingspunten die zijn verminderd of weggewerkt, vertonen de vlotstructuren geen tekenen van zwakte of abnormale slijtage. De hoofdmeertouwen die voorkomen dat de vlotten midden in het kanaal belanden, zijn in perfecte staat. De meertouwen en bevestigingsbeugels aan de zijkant zijn daarentegen punten die jaarlijks gecontroleerd moeten worden, maar ze vormen in geen geval een risico voor het losraken van de vlotten. De inspectie bracht een aantal aandachtspunten en een fabricagefout bij 2 Biohuts aan het licht.
Bij 3 van de 7 vlotten werden de hekken en beschermhaken verwijderd om vogels vrije toegang te geven en om te zien of dit enige invloed zou hebben op de vegetatie. Het kokosvezelsubstraat ontbindt op bepaalde plaatsen, wat normaal is. Dit wordt gecompenseerd door de afzetting van droge delen van de vegetatie op het oppervlak van de vlotten.
De installaties worden regelmatig gecontroleerd, met name om de verankering te controleren.
Na een positieve eerste beoordeling van het project wordt momenteel overwogen om nog eens 440 m² aan beplante vlotten op het kanaal te plaatsen.
Er zijn ook beplante vlotten geïnstalleerd op de Mellaerts- en de Visserijvijver.
Ontdek hoe dit project past in het gewestelijke Natuurplan en een significante bijdrage levert aan een of meer van de belangrijkste maatregelen.
Leefmilieu Brussel staat in voor de follow-up van die maatregelen om toe te zien op de uitvoering van het Plan.
Voorschrift 1: Voorbeeldprojecten opzetten rond beplanten en ontharden van openbare ruimten.
Verwachtingen:
Voorschrift 1 c: Een samenwerking met de Haven van Brussel voorstellen met het oog op een ecologisch beheer van het kanaal en zijn oevers.
Verwachtingen:
Voorschrift 3: Verbetering van het biodiversiteitspotentieel van het kanaal en zijn omgeving.
Verwachtingen:
