Belangrijkste kenmerken
Zorgwekkende invasieve uitheemse soort voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Bijlage IV, Natuurordonnantie) Exotische invasieve soort, verontrustend voor de EU
Observeren, determineren, ontdekken
De zonnebaars (Lepomis gibbosus) is een zoetwatervis afkomstig uit Noord-Amerika. Deze kleine vis met zijn unieke kleuren en patronen werd in de jaren 1880 in Europa geïntroduceerd als sierdier en waarschijnlijk later vrijgelaten. Hij heeft zich bijzonder goed aangepast en wordt nu beschouwd als een invasieve uitheemse soort.
Het lichaam heeft een afgeplatte schijfvorm en de twee rugvinnen zijn aan elkaar vastgegroeid. De staartvin is lichtjes ingesneden. Deze vis heeft scherpe stekels in de rugvin en aarsvin. Langs de zijlijn bevinden zich 40 tot 47 schubben. De vis heeft opvallende kleuren: een groenachtige rug, geel-oranje flanken met blauwe stippen, en een roodachtig kieuwdeksel met blauwe strepen en een zwarte vlek, omlijnd met felrood, aan de achterrand.
Biologische cyclus
De paaiperiode vindt meestal plaats tussen mei en juni bij een watertemperatuur van 19-20°C, maar kan bij gunstige omstandigheden doorgaan tot begin augustus. Elke vrouwtje legt tussen de 5.000 en 6.000 eieren, die in een plakkerige streng worden afgezet in een platte nestkuil, uitgegraven in een zanderige bodem en bedekt met plantmateriaal. De eieren worden onmiddellijk na het leggen bevrucht door het mannetje in het nest. Het mannetje bewaakt het nest, zelfs als meerdere vrouwtjes erin hebben gelegd, en blijft de larven beschermen enkele dagen na het uitkomen van de eieren.
- Voortplanting: mei tot augustus
Risico’s op verwarring
Baars
Rol in het ecosysteem
De zonnebaars is een opportunistische carnivoor die insectenlarven, kreeftachtigen, kleine weekdieren, eieren en larven van andere vissen eet.
De zonnebaars komt voor in stilstaande of langzaam stromende wateren (dode rivierarmen, meren, kanalen, vijvers, enz.), die matig warm tot warm zijn en rijk aan watervegetatie. De soort is waargenomen in onder andere de Zenne.
Samenleven en overlast vermijden
De zonnebaars kan een negatief effect hebben op de biodiversiteit door de sterke predatie op inheemse fauna (insecten, larven, amfibieën, maar ook eieren en larven van vissen). Dit leidt tot een vermindering van het beschikbare voedsel voor inheemse roofdieren, vooral in afgesloten wateren.
Daarnaast draagt de soort parasieten uit zijn oorspronkelijke leefgebied mee, zoals:
- Monogene parasieten: Onchocleidus similis en Onchocleidus dispar
- Myxozoa: Myxobolus dechtiari
Ook parasieten die in Europa zijn verworven, zoals ciliaten van het geslacht Trichodina en oogtrematoden (Diplostomum pseudospathaceum en Tylodelphys clavata), worden regelmatig aangetroffen. Hoewel de impact van deze parasieten op de inheemse fauna nog niet volledig is onderzocht, is het mogelijk dat sommige van deze Europese parasieten op inheemse vissen worden overgedragen. Bovendien kan de zonnebaars, als drager van generalistische parasieten, de totale parasitaire druk in het ecosysteem verhogen, wat indirect inheemse populaties kan aantasten.
- Laat nooit dieren los in de natuur.
- Registreer waarnemingen van de zonnebaars op waarnemingen.be om toezicht en beheer te verbeteren.
Verplichtingen, verbodsregels... Wat zegt de wet ?
Het is verboden om :
- Gereglementeerde invasieve uitheemse soorten te introduceren, te fokken, te verkopen, te vervoeren of in het wild uit te zetten.
Het is verplicht om :
- Een afwijking te verkrijgen van het gewest om, onder strikte voorwaarden zoals inperking, invasieve uitheemse soorten die zorgwekkend zijn voor de Europese Unie te houden voor wetenschappelijke doeleinden of om redenen van groot openbaar belang.
- Een afwijking te verkrijgen van het gewest om, om zorgwekkende invasieve uitheemse soorten voor de Europese Unie te transporteren in het kader van hun uitroeiing.
