Over Renature Brussel Contact
nl
Een initiatief vanLeefmilieu Brussel

Adopteer en beplant een boomvoet

Adopteer en beplant een boomvoet en zorg voor een vleugje gezelligheid in de openbare ruimte, omdat het mooi is en goed voor de natuur ! Deze straattuintjes dragen bij aan het groene netwerk en bieden waardevolle bronnen voor vlinders, bijen, lieveheersbeestjes en vogels. Hoe pakt u dat aan ? Volg de gids !

Beplante boomvoet met een bescherming om de plantkuil te beschermen

Beplant een boomvoet


Stedelijke vergroening versterkt en beschermt bomen... Maar het draagt ook bij aan het groene netwerk, vermindert de hitte in de stad, verbetert de luchtkwaliteit en biedt waardevolle hulpbronnen voor vlinders, bijen, lieveheersbeestjes en vogels. Zoveel redenen om mee te doen !

Technische info

Doelgroep Particulieren
Seizoen Herfst - Lente
Type actie Plannen - Inrichten - Onderhouden - Zich engageren
Betrokken ruimte Openbare ruimte - Wegen
Niveau Beginnend

Dien uw beplantingsaanvraag in

Ga na of u een vergunning nodig hebt

Wilt u een boomvoet beplanten ? Controleer eerst wie verantwoordelijk is voor de weg waarlangs de boomvoet zich bevindt.

Raadpleeg de lijst en de kaart met gewestwegen. Uw straat komt er niet op voor, dan gaat het om een gemeentelijke weg !

  • Als het om een gemeentelijke weg gaat, informeer dan bij de gemeente. Sommige hebben onder bepaalde voorwaarden een vergroeningsvergunning ingevoerd en kunnen verschillende diensten aanbieden (bijv. het leveren van grond en planten).
  • Gaat het om een gewestweg ? Contacteer Brussel Mobiliteit.
Wist u dat ?

Door de nodige vergunningen aan te vragen, verkleint u ook het risico dat wegenonderhoudsdiensten de beplantingen weghalen.

Zoek bondgenoten bij uw buren

Het is beter om een collectieve aanvraag in te dienen voor het planten en onderhouden van een groep van beplante boomvoeten. Waarom ?

  • U kunt misschien een subsidie aanvragen om uw project te financieren als het zich uitstrekt tot de straat, een huizenblok of zelfs een buurt.
  • U kunt gratis begeleiding krijgen van een specialist voor dit soort inrichtingen.
Vergroende boomvoet met een vergroeningsvergunning van de gemeente Sint-Gillis
© B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel

Ontwerp uw inrichtingsproject

Foto van een boom in de straat, tussen een restaurant en een fietsenstalling, waar iedereen zijn plek heeft gevonden.
© B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel

Respecteer het principe van het delen van de publieke ruimte

  • Laat een vrije doorgang van 1m50 breed.
  • Zorg ervoor dat beplanting en structuren (hekwerk, afschermingen) de toegang en doorgangen niet belemmeren.
  • Het stadsmeubilair (banken, afvalbakken, borden, enz.) moet toegankelijk en functioneel blijven.
  • De beplanting mag de zichtbaarheid van verkeersborden niet belemmeren, de toegang voor voertuigen niet blokkeren en het uitzicht van voetgangers (inclusief kinderen) op kruispunten niet belemmeren.

Geschikte planten kiezen

De straat is geen gemakkelijke plek voor planten om te leven: verdichting, vervuiling, vertrapping, vuilnisbakken, uitwerpselen, strooizout, wielen van voertuigen...

  • Vermijd dorstige planten, omdat water er vaak niet voorhanden zal zijn. 
  • Vermijd eetbare planten, groenten (tomaten, courgettes...) of klein fruit. De omstandigheden langs de weg verhogen het risico op vervuiling! 
  • Plant geen struiken, die heviger concurreren met bomen in een kuil met doorgans beperkte afmetingen. 
  • Plant geen invasieve exotische planten die verboden zijn! Ze worden soms gevonden aan de voet van bomen, zoals vlakke dwergmispel, Canadese guldenroede en herfstasters. 

Het komt er dus op aan de juiste soorten te selecteren. Naast de basisprincipes delen we een paar aandachtspunten die bijzonder relevant zijn voor boomvoeten :

  • Kies kruidachtige, bij voorkeur inheemse planten die aangepast zijn aan ons klimaat. 
  • Kies winterharde, robuuste planten die bestand zijn tegen wind, vervuiling, enz.  
  • Denk aan de hoeveelheid zonneschijn in de buurt, die vaak verschilt van de ene kant van dezelfde straat tot de andere! 
  • Plant verschillende soorten om te voorkomen dat u ze allemaal kwijtraakt als sommige niet resistent zijn tegen ziektes of omgevingsfactoren. 
  • Plant vaste planten: u hoeft ze dan niet elk jaar opnieuw te planten. Het is goedkoper, minder arbeidsintensief en ecologischer. 
  • Vergeet niet om voorjaarsbollen te planten om het ontwerp af te maken. 
be-2-szenedicte-maindiaux-18.jpg be-2-szenedicte-maindiaux-18.jpg
Spontane begroeing © B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel

We raden af om te planten aan de voet van de volgende soorten :

  • Noorse esdoorn (Acer platanoides)
  • Gewone esdoorn (Acer pseudoplatanus)
  • Witte esdoorn (Acer sacharinum)
  • Krentenboompje (Amelanchier arborea)
  • Zwepenboom (Celtis occidentalis)
  • Katsuraboom (Cercidiphyllum japonicum)
  • Pluim-es (Fraxinus ornus)
  • Noordelijke Japanse magnolia (Magnolia 'Kobus')
  • Beverboom (Magnolia 'Galaxy')
  • Gewone plataan (Platanus acerifolia)
  • Japanse sierkers (Prunus 'Pandora')
  • Kerspruim (Prunus cerasifera)
  • Sierkers (Prunus 'Umineko')
  • Gedeelde meelbes (Sorbus thuringiaca)

Raadpleeg het plantenhotel en de bronnen onderaan de pagina om de juiste keuze te maken.

Zaaien of planten ? Opteer voor de beste methode

Regel nummer één: de gezondheid van de boom gaat voor. Als u van plan bent om te planten, neem dan de nodige voorzorgsmaatregelen om ervoor te zorgen dat uw ingreep niet schadelijk uitpakt.

Als algemene regel geldt dat het beter is om te zaaien dan om te planten, omdat die aanplant zachter verloopt. Werken met een mix van zaden betekent dat sommige soorten echt goed aangepast zullen zijn en kunnen floreren.

Aan de negatieve kant betekent inzaaien echter een min of meer lange periode zonder zichtbare of robuuste planten die wangedrag kunnen afschrikken: mensen hebben meer respect voor beplante zones.

    Diagram van zaden die worden gezaaid
    Zaaien © Leefmilieu Brussel
    • Als de wortels van de boom zichtbaar zijn of als hij ondiepe wortels heeft, zoals een esdoorn of magnolia, laat  aanplantingen dan achterwege. Maar u kunt zonder problemen zaaien. 
    • En plant niet aan de voet van oude bomen waar de grond te compact is, of waar de kuilopening duidelijk te klein is. 
    Foto van een jonge boom geplant met zijn steunpalen en een grasondergrond
    Jonge boom ondersteund door plantsteunen © Fructibus - CC0
    Pas op !

    Plant of zaai niet aan de voet van een boom die minder dan 3 jaar oud is. De aanwezigheid van plantensteunen en mulch is een goede indicator van recente aanplant. Het doel is niet om de groei te beperken of de wortels te beschadigen.

    Wist u dat ?

    Wat potplanten betreft, kunnen vaste planten bijna het hele jaar door worden geplant, terwijl eenjarigen in het voorjaar kunnen worden geplant.

    Werk op het juiste moment

    De beste tijd om te zaaien is in de herfst, zodat de planten kunnen ontkiemen en zich voor de winter kunnen vestigen. In het voorjaar zaaien is ook effectief.

    Plant in ieder geval niet midden in de winter, tijdens vorstperiodes, hittegolven of droogte.

    Foto van een beplante boomvoet
    © B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel

    Overgaan tot het planten

    Wat heb je nodig ?

    Gebruik klein handgereedschap dat weinig ruimte inneemt op de stoep, gemakkelijk te hanteren is en de bomen niet beschadigt.

    Pas op !

    Draag dikke tuinhandschoenen voor alle werkzaamheden aan de voet van een boom, die vervuild kan zijn (zware metalen, koolwaterstoffen, hondenpoep ...) en mogelijk gevaarlijk puin bevat (scherpe delen, gebroken glas ...).

    Hoe plant u zonder de boom te beschadigen ? Hieronder enkele tips.

    1. Hou rond de voet van de boom een vrije ruimte van 15 cm.
    2. Verwijder afval, puin en, indien nodig, wilde planten die een beetje te veel woekeren.
    3. Schoffel alleen het oppervlak, d.w.z. maximaal 2 cm diep. De te plaatsen planten hebben daarom geen al te diep plantgat nodig.
    4. Verbeter de grond met een beetje rijpe compost aan de oppervlakte, maar voeg geen laag aarde toe om de wortels te ‘beschermen’. Dat zou ze integendeel kunnen verstikken en de voet van de boom doen rotten.
    5. Bedek de grond na het planten met een fijne mulch om verdamping te beperken. Begraaf de mulchlaag niet!

    Bij twijfel is zaaien altijd beter dan planten !

    Foto van een dichtbegroeide boomvoet
    © B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel

    Zorg goed voor uw boomvoet

    • Bescherm uw planten in het begin met een borderrand of gaas, tot ze stevig gevestigd zijn. Pas op voor het esthetische aspect: improvisatie zorgt snel voor een slordige indruk, die vaak als negatief wordt ervaren. Vraag advies aan de gemeente, want bepaalde constructies die te opvallend of gevaarlijk zijn, worden soms geweigerd.
    • Aarzel niet om een bordje toe te voegen waarop staat dat dit een vrijwillige aanplanting is. Vraag uw gemeente of ze eventueel een modelbordje hebben. Deze voorzorgsmaatregelen maken het mogelijk om ongemakken zoals zwerfvuil, vertrapping, fietsparkeren en hondenpoep te beperken.
    • Als u water moet geven tijdens een droogteperiode of hittegolf, doe dat 's avonds of heel vroeg in de ochtend.
    • Kies voor handmatig wieden : trek wilde planten (en vooral exoten) uit die te eigenzinnig zijn en de beplanting overnemen, maar laat ruimte voor onze wilde planten zoals paardenbloem, wilgenroosjes, herderstasje of robertskruid!
    Beplante boomvoet met een bescherming om de plantkuil te beschermen
    Beplante boomvoet met een bescherming om de plantkuil te beschermen © B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel
    Vergroende boomvoet met een vergroeningsvergunning van de gemeente Sint-Gillis
    © B. Maindiaux, Leefmilieu Brussel

    Verplichtingen, verboden, procedures... wat zegt de wet ?

    Het is verboden om :

    • Gereglementeerde invasieve uitheemse planten in de open lucht te planten, zaaien, houden, verspreiden en vervoeren. 
    • De resten van deze invasieve exotische planten tot compost te verwerken. 
    • Pesticiden te gebruiken in de openbare ruimte.  

    Het is verplicht om :

    • De stoep vrij te houden van obstakels over een minimale breedte van 1,50 m en met een minimale hoogte van 2,20 m.  

    Partners

    Met de financiële steun van het 'Clearing House'-project

    Gerelateerde actiefiches