Over Renature Brussel Contact
nl
Een initiatief vanLeefmilieu Brussel

Buren Nature: Inrichtingen voor vogels tussen de Lakense gebouwen

Het burgercollectief is geraakt door het verdwijnen van de huismussen in Brussel en besloot in actie te komen om de achteruitgang van deze emblematische vogel zoveel mogelijk tegen te houden. In de wijk werden nestkastjes opgehangen en voedzame planten voor de mus geplant en ook schuilplaatsen voor de gierzwaluw. Om de vogels te helpen, is het belangrijk om zowel aan beschutting als aan voedsel te denken!

Algemene kenmerken

Project Actie voor soorten • Creatie van biotopen • Vergroening • Ecologisch beheer
Ontharde oppervlakte (m²) 70m²
Opdrachtgever Burgergroep
Burgergroep Buren / Voisins Laubespinstraat - Ernest Salustraat
Biotopen Gebouw • Dak • Kleine tuin • Park • Boomgaard
Landschappen Dense stad
Toegankelijkheid voor het publiek ja, via de trottoirs
Doelsoort(en) Vogels • Kleine dieren
Insecten en vogels (mussen, gierzwaluwen)
Ontwerp en uitvoering De burgergroep, de natuur- en biodiversiteitscoach van Natagora voor Leefmilieu Brussel (basisadvies), Eric Etienne van Mussen en de vzw Biodiversité (technisch advies huismus), Martine Wauters van Natagora/WG Gierzwaluwen (technisch advies gierzwaluw), Mieke Deceuninck van Natuurpunt Brussel (technisch advies), Ferme Nos Pilifs (op maat gemaakte nestkastjes), Passion & Rénovation S.A (huur van een gondel om de nestkastjes te plaatsen).
Kostprijs 3000 €
Financiering Leefmilieu Brussel via Vooruit met de Wijk
Datum 01/07/2022 - 31/12/2023
Staat van het project Voltooid
Adres Kruispunt Ernest Salustraat en Laubespinstraat, 1020 Laken

De bebouwing vogelvriendelijker maken en de sociale banden versterken

Naast de doelstellingen om de biodiversiteit in de buurt te verbeteren, wil het collectief ook meer ontmoetingskansen rond natuurgerelateerde activiteiten creëren. Er worden bijvoorbeeld thematische wandelingen rond huismussen en gierzwaluwen georganiseerd, evenals informatiesessies. Er werden ook collectieve plantdagen georganiseerd en de nestkastjes werden samen geplaatst.

Basisvoorwaarden

Huismussen en gierzwaluwen dragen de gevolgen van de doorgedreven thermische isolatie van gebouwen, omdat nestholten verloren gaan. Er wordt prioritair gefocust op de mogelijkheden tot actie in buurten waar deze soorten al voorkomen. Zo wil men de vogels de nodige natuurlijke omstandigheden bieden om zich te voeden, te schuilen, te nestelen en zich voort te planten. Daartoe wordt gekozen voor het plaatsen van inheemse plantensoorten.

Om nestkasten te installeren, moet men de goede staat van de gevels van de gebouwen (kroonlijsten, isolatiemateriaal, dakgoten ...) nakijken en een veilige voorziening gebruiken om de nodige hoogte te bereiken (stabiele ladders, hoogwerkers of gespecialiseerde bedrijven).

Voor elke inrichting in de openbare ruimte is een toelating nodig.

In het kader van dit project was voor het beplanten van boomspiegels in de straat een toelating bodembezetting nodig, die werd afgegeven door de bevoegde autoriteit, namelijk de Stad Brussel via haar dienst Groene Ruimten.

Tips vanop het terrein

Getuigenis van Mieke, lid van het collectief: “Voordat u een project als dit opzet, moet u ervoor zorgen dat u uzelf omringt met mensen die vaardigheden hebben op het gebied van evenementenorganisatie, die betrokken zijn bij elke fase en die het benodigde gereedschap voor de werken meebrengen: accuboormachines, schroevendraaiers, ladders ... Het is ook nodig om tijd te nemen en de buurtbewoners op straat te begroeten, rechtstreeks met hen over het project te communiceren en zoveel mogelijk mensen te mobiliseren om deel te nemen aan de verschillende activiteiten. De buren aanspreken, aanbellen en persoonlijk benaderen werkt veel beter dan communiceren via posters en flyers, of via de sociale netwerken.

Inrichting en plantenkeuze

Volwassen huismussen voeden zich voornamelijk met een verscheidenheid aan zaden. Als opportunist eet de mus ook kleine ongewervelde dieren. Ze houden daarnaast van jonge zaailingen, zacht fruit en bepaalde knoppen. Ze eten voornamelijk op de grond en soms tijdens de vlucht om insecten te vangen. Ze profiteren ook van groepen bladluizen. Om de mussen te helpen kunt u kruidachtige soorten planten (zoals ganzenvoet, vogelmuur, gewoon varkensgras, rus, herderstasje, paardenbloem, weegbree en wikke) en struiken (zoals vlierbes, kamperfoelie, hulst, rozen en bramen, jeneverbes, liguster, klimop of bessenstruiken).

De gierzwaluw is een strikte insectivoor en heeft geen specifieke vegetatie nodig, maar profiteert van alles wat de insectenpopulaties ten goede komt (vegetatie en waterpartijen). De toegang tot het nest moet echter vrij blijven.

Lees meer over deze vogels en wat u kunt doen om ze te helpen:

De kerncijfers
  • Aantal aangeplante struiken en bomen: 5
  • Oppervlakte aan inheemse vaste planten: 3 m²
  • Aantal nestkasten voor mussen: 15
  • Aantal nestkasten voor gierzwaluwen: 15
  • Aantal open bulstergaten: 15
  • Aantal onder de kroonlijst gemaakte gaten: 15
  • Percentage bezette nestkasten in 2023: 55%

Gerealiseerde voorzieningen voor mussen

Voor mussen moeten ecologische corridors worden gecreëerd door in het bijzonder gebruik te maken van heggen, struiken en klimplanten. Mussen verplaatsen zich niet over lange afstanden, ze maken tussenstops in de planten om van de ene plek naar de andere te komen. Ecologische corridors zijn ook belangrijk voor jonge dieren die zo andere kolonies kunnen vinden om zich voort te planten. Sommige kolonies, zoals die in de Laubespinstraat, zijn ‘overlevingskolonies’. Voor het behoud van de soort is het belangrijk om deze overlevingskolonies te stabiliseren en te ontwikkelen, en om de verbinding met andere kolonies aan te moedigen.

Het werk van het collectief heeft zich daarom gericht op het verbeteren van de ecologische verbinding door verschillende aanplantingen (klimplanten, zaadproducerende vaste planten ...) en het plaatsen van nestkastjes aangepast aan deze vogels.

Aanplanten van een klimhortensia die van schaduw houdt en geen kabel nodig heeft om de gevel te beklimmen. Deze plant met hechtwortels kan rechtstreeks op een gezonde muur groeien.

Gerealiseerde voorzieningen voor gierzwaluwen

Het collectief wilde in de Laubespinstraat ook meer habitats en voedsel voorzien voor de gierzwaluw. Gierzwaluwen eten insecten (‘luchtplankton’) in de vlucht. Vandaar het belang van het planten en zaaien van inheemse planten die insecten aantrekken via nectar, pollen en vruchten.

Open bulstergaten en nestkasten voor huismussen en gierzwaluwen © Burgergroep Buren

Gerelateerde soortenfiches