Beperk de schade door naaktslakken op natuurlijke wijze

De grond bewerken

Naaktslakken zoeken hun toevlucht in spleten in de grond en overleven zo periodes van droogte.

• Krab de grond in de moestuin of bloemperken in maart-april oppervlakkig open (ongeveer tien centimeter) en breek eventuele grote kluiten. Dit beperkt het aantal natuurlijke schuilplaatsen en stelt jonge slakken of eieren bloot aan roofdieren en de inwerking van de zon.

Geef ’s ochtends water

Geef de moestuin niet 's avonds water, maar eerder aan het begin van de dag. Vochtigheid 's nachts creëert de ideale omstandigheden voor slakken om zich te verplaatsen en te voeden. Dat onderscheid tussen droge en natte zones kan echt een verschil maken (het werkt natuurlijk niet als het regent).

Geef de voorkeur aan natuurlijke vijanden

Wie eet naaktslakken en slakken? In een verarmd ecosysteem, zoals in de meeste conventionele tuinen (of in een natuurlijke tuin omringd door treurig aangelegde tuinen), hebben ze relatief weinig predatoren.

In een rijker ecosysteem staan naaktslakken op het menu van egels, spitsmuizen, kikkers en padden, bepaalde roofkevers (zoals de staphylinus of de loopkever), vogels en zelfs vleesetende slakken. We hebben er dus belang bij die te behouden.

• Het creëren van biotopen die nuttig zijn voor natuurlijke vijanden is daarom een oplossing die eerst en vooral moet worden overwogen: levende hagen, natuurlijke vijvers, schuilplaatsen voor egels, houtstapels, stapelmuren, nestkastjes voor vogels, grasland dat niet wordt gemaaid...

Naaktslakken zijn bovenal afbrekers. Ze spelen een fundamentele rol in het recycleren van dood of stervend organisch materiaal, door zich in de eerste plaats op verwelkte planten, rottend fruit en andere zieke planten te storten. Hun actie helpt om een gezonde, levende bodem te behouden. Jammer genoeg laten onze te schone tuinen weinig ruimte over voor organisch 'afval', dat meestal wordt verzameld en weggegooid in het containerpark of de daarvoor bestemde vuilniszakken.

Een composthoop is al een interessante aanpak om slakken op één plaats te concentreren (en op afstand te houden), maar gewoon het aantal verwelkte en ontbindende planten in de omgeving verhogen blijft de beste aanpak.

Vergeet niet om zoveel mogelijk plantenafval "ter plekke" te recycleren, of zelfs om je keukenafval (verwelkte slabladeren, groenteschillen, champignonstengels, aromatische plantenresten, enz.) rechtstreeks op de moestuinbodem te leggen (dit staat bekend als "oppervlaktecompostering"). Naaktslakken zullen zich eerst daarop concentreren en zijn gemakkelijker te vinden.

Op dezelfde manier helpt de aanwezigheid van boomstronken of stapels dood hout in de tuin om de naaktslakken op één plek te concentreren, omdat ze zich daar overdag schuilhouden en wordt het ‘oogsten’ gemakkelijker.

Controleer je strolaag

Soms zorgt de strolaag voor een vochtige, koele habitat die ideaal is voor naaktslakken. Verwijder, in het geval van een invasie, de strolaag in de lente wanneer de temperaturen niet te warm zijn en breng de strolaag opnieuw aan wanneer de zomer nadert.

Voeg aantrekkelijke planten toe

Bepaalde planten trekken de aandacht van onze kwijlende vrienden. Het kan daarom nuttig zijn om de beestjes af te leiden door ze uit de buurt van de te beschermen zones te planten en ze 's avonds water te geven.

• Zaai of plant vooral brassicaceae (vroeger bekend als kruisbloemigen): rucola, kool, mosterd, koolzaad, enz. en geef ze 's avonds water. Omdat ze vochtig zijn, zullen deze planten naaktslakken aantrekken.

Sommige planten hebben chemische verbindingen die slakken onaangenaam of zelfs giftig vinden. Dat is het geval bij aromatische planten en de Oost-Indische kers. Andere planten hebben een irriterende textuur waar slakken moeilijk doorheen komen (kleefkruid, bijvoorbeeld). Weer andere, zoals duizendblad, hebben dikke, taaie bladeren waardoor ze moeilijk te kauwen zijn. Zie deze planten als bondgenoten:

• knoflook
• bernagie
• absintalsem
• zwarte bes
• oost-Indische kers
• echte kervel
• smeerwortel
• venkel
• kleefkruid
• ooievaarsbek
• varens
• munt
• rozemarijn
• salie

Nachtelijke verwijdering

Na zonsondergang, wanneer het wat natter is, zal een regelmatig bezoek aan de tuin met een zaklamp of, beter nog, een hoofdlamp je helpen om de slakken te ‘plukken’. Als je dit meerdere keren per week doet, is het over het algemeen de meest efficiënte manier om de populaties slijmerige beestjes in je tuin te beperken. Het kan echter een heel karwei worden bij koel, nat weer, vooral omdat de vraatzuchtigste slakken het kleinst en het moeilijkst te vangen zijn.

Schuilplaatsen als vallen

Een grote plank tegen de grond, omgevallen potten, tegels, eierdozen, uitgeholde grapefruithelften... Zorg voor koele, schaduwrijke plekjes waaronder of waarin naaktslakken en huisjesslakken hun toevlucht zoeken. Ook al is het niet vrijwillig, het is ook onder al je ‘rommel’ dat de naaktslakken zich overdag verstoppen!

Als de dag aanbreekt, kun je ze eenvoudigweg verzamelen door al deze schuilplaatsen om te draaien. Te combineren met de verwijdering ’s nachts voor meer efficiëntie.

Geoogste slakken kunnen worden losgelaten in een natuurgebied, kunnen worden toegevoegd aan het compostvat (als het ver genoeg staat van de bewerkte zones) of kunnen worden gevoerd aan de kippen of eenden die er dol op zijn (in matige hoeveelheden).

Je kunt ze ook met de hand doden, maar over het algemeen is het beter om ze te bewaren omwille van rol als ontbinder en recycleerder.

Stolpen en plastic flessen

Knip de bodem van een plastic fles af met een schaar, plaats de bovenkant van het ding rond de jonge plantjes, druk de randen in de grond en klaar!

Het kan niet eenvoudiger, goedkoper of effectiever om je jonge zaailingen te beschermen.

Je kunt de fles verwijderen als de plant groter/steviger is en het weer droger is.

En als je geen doe-het-zelver bent, zijn in de winkel ook beschermende stolpen verkrijgbaar.

Omgebogen randen

Als onderdeel van hetzelfde barrièreconcept kun je kragen rond je kweekruimtes maken met plastic bakken met gebogen randen, waarvan je de bodem van tevoren hebt uitgesneden. Er zijn ook kant-en-klare gebogen 'kragen' op de markt voor bescherming per plant (kosten ongeveer €2/kraag).

Slakken zijn vooral dol op jonge, tere scheuten. Wacht zoveel mogelijk tot je planten redelijk stevig zijn voordat je ze onbeschermd in de moestuin plant.

Courgettes, pompoenen en andere komkommerachtigen, bijvoorbeeld, worden na verloop van tijd behaard en hun bladeren worden dikker, wat aanvallen door onze geliefde slakken sterk ontmoedigt.

Koperen lint of gaas

Wanneer slakken in contact komen met koper, krijgen ze een onaangename elektrische schok.

Koperen tapes kunnen specifieker gebruikt worden om bloempotten te beschermen door er een onoverbrugbare strook rond aan te brengen om zo slakken af te weren. Afhankelijk van de leverancier betaal je tussen de tien en twintig euro voor een rol van ongeveer 5 meter. Zorg voor een breedte van minstens 5 cm voor een optimaal effect: sommige commerciële tapes zijn smaller, dus het kan verstandig zijn om de hoeveelheid te verdubbelen.
Voor grotere oppervlakken, zoals de moestuin, zijn er ook koperen netten die dezelfde afwerende rol hebben. In de volle grond begraaf je de koperen barrière verticaal, minstens 2 cm in de grond en ongeveer 8-10 cm boven de grond. Kleine steunen (paaltjes) kunnen handig zijn om de barrière te stabiliseren, maar vergeet niet om ze aan de binnenkant te plaatsen (koper aan de buitenkant). Wees je ervan bewust dat slakken die zich al in de beschermde zone bevinden, daar zullen blijven: vergeet niet om vangvallen te plaatsen om ze weg te halen.
De kostprijs kan snel oplopen als je veel potten of verhoogde moestuinbakken hebt, maar koper is herbruikbaar.

 De prijzen variëren van leverancier tot leverancier, dus reken op ongeveer tien euro voor 4 m tape, of ongeveer dertig euro voor 15-20 m gaas.

Diverse materialen (schelpen, koffiedik, as, lava...)

Je kunt verschillende elementen gebruiken om barrières te maken waar de slakken moeilijk overheen kunnen. Net als bij het beschermen tegen demonen , trek je een dikke lijn rond de te beschermen gewassen en zorg je ervoor dat je de cirkel sluit (of een andere vorm, zolang hij maar helemaal gesloten is). De lijn moet dik zijn (minstens 5 cm breed en 1 cm hoog).

In de handel verkrijgbare lavakorrels (tot 3mm in diameter) volgen deze logica. Hun scherpe, hoekige randen schrikken af. Ze zijn relatief goed bestand tegen regen en kunnen zich uiteindelijk vermengen met de grond. Ze zijn wel niet gratis, noch voor de portemonnee, noch voor de planeet, omdat ze van ver komen.

Er zijn andere materialen die je kan recupereren.

Als je eieren eet, bewaar dan de schalen, laat ze drogen en maal ze min of meer fijn zonder ze helemaal in poeder te veranderen: de schalen moeten scherp blijven, maar het 'poederige' deel kan gebruikt worden om de grond uit te drogen. Een dikke lijn van geplette schelpen rond de te beschermen gewassen kan mogelijk de toegang van slakken beperken. Slakken gaan immers niet graag over dit soort van materiaal. De effectiviteit blijft beperkt en is vrijwel nihil bij nat weer. Schelpen verrijken de bodem met calcium en bepaalde organismen kunnen ze consumeren voor hun fysiologische behoeften (zoals huisjesslakken om hun schelpen te maken en mogelijk bepaalde vogels).

Hetzelfde geldt voor koffiedik. Dat wordt gedroogd en vervolgens aan de voet van plantages of in rijen rond gewassen gestrooid. De effectiviteit hiervan is discutabel en het moet vaak worden vervangen.

Houtas van open haarden of barbecues wordt ook wel eens genoemd, altijd met dezelfde logica van het creëren van een ondoordringbare barrière (in dit geval om het pad van de slakken uit te drogen). De doeltreffendheid is beperkt, vooral bij nat weer, en in dit geval is er ook een verandering in de samenstelling van de grond (verrijking met kalium).

Infusie of afkooksel van knoflook

Net als bij vampiers en eerste afspraakjes zou knoflook slakken verdrijven.

Hak een paar geperste teentjes knoflook fijn (2 teentjes per liter water), breng het aan de kook, laat het afkoelen (of laat het een paar dagen trekken), filter het en giet het in een verstuiver.

Deze aromatische vloeistof moet je regelmatig verstuiven, vooral als het regent en er veel slakken zijn.

Afkooksel van boerenwormkruid

Giet 30 gram planten (bladeren en bloemen) in 1 liter regenwater. Laat een dag trekken en breng dan aan de kook (15-20 minuten). Laat vervolgens afgedekt afkoelen (om de vluchtigere actieve ingrediënten terug te krijgen). Filtreer en giet in een verstuiver.

Gier van rabarber, adelaarsvaren of alsem

Net als knoflook zal de geur van deze gefermenteerde planten slakken afschrikken.

Gebruik 100 gram gehakte verse bladeren per liter water. Laat koud trekken: dek af met een oude doek en laat ongeveer een week trekken op kamertemperatuur, tot er belletjes verschijnen. Filter en bewaar het concentraat in flessen (wees voorzichtig, de gisting gaat door en de flessen kunnen ontploffen!). Verdun de vloeibare gier voor gebruik: één deel vloeibare gier op 5 delen water (bijvoorbeeld 100 ml vloeibare gier + 500 ml water). Wees voorzichtig, want de bereiding stinkt, dus bereid ze indien mogelijk in een schuur of kelder.

In het geval van een aftreksel van alsem: verdun het aftreksel tot 10% (1 liter aftreksel voor 9 liter water) voor gebruik.

Slakkengier

Iedereen heeft het erover, maar we zullen het jullie besparen. Het ruikt verschrikkelijk, veel erger dan een gier van groenten, en tuinieren moet een plezier blijven.

Biologisch bestrijding

• Phasmarhabditis hermaphrodita nematoden zijn parasieten van zowel slakken als naaktslakken en kunnen gebruikt worden als biologische bestrijders. Ze zijn echter moeilijk gericht in te zetten. De behandeling is vrij duur: afhankelijk van het merk kost het tussen de €30 en €40 voor 40 m2 (ongeveer 6 weken effectief).
• Om de behandeling effectief te laten zijn, gebruik u hem wanneer de gemiddelde temperaturen boven de 10°C liggen (tussen maart en oktober). De grond moet minstens 4 weken vochtig blijven: als het niet regent, regelmatig water geven.

Biervallen

• Biervallen trekken ongetwijfeld slakken aan, maar zijn vaak niet effectief of zelfs contraproductief, omdat ze de neiging hebben om alle slakken in de buurt aan te trekken, die passeren zonder erin te vallen. Bier wordt echter door de gezondheidsautoriteiten erkend als een effectieve "basisstof".
• Als je een bierval gebruikt, gebruik dan een gesloten model (dit is een Europese en federale verplichting) zodat de egels de verdronken, met alcohol doordrenkte naaktslakken niet kunnen inslikken (of gewoon het bier opdrinken). Er zijn al meldingen geweest van dronken egels die midden op de dag in slaap vielen, blootgesteld aan roofdieren en vliegen. 
• Gebruik niet meer dan één val per vierkante meter.