Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 2 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 12 tot 15 cm x 15 cm x 17 tot 20 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 15 cm x 7 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen
Plaats nestkastjes
Bevestigd aan een gebouw of aan een boom, het aanbieden van nestkastjes aan vogels is een plezier voor de ogen, de oren en de biodiversiteit!
Bied beschutting aan vogels
Sommige vogelsoorten gaan achteruit in Brussel. Gelukkig kunt u vogels die in holten nestelen helpen.
Plaats een nestkastje aan uw gevel of in uw tuin en wordt vrolijk wakker met het gezang van de vogels.
Technische info
Doelgroep
Particulieren - Bedrijven - Overheidinstanties - Professionals
Seizoen
Herfst - Winter
Type actie
Plannen - Inrichten - Onderhouden
Betrokken ruimte
Gebouw - Balkon - Tuin - Openbare ruimte - Wegen - Groene ruimte - Natura 2000
Niveau
Beginnend
Geschikte nestkastjes kiezen
Een nestkastje voor elke vogel
Er zijn verschillende soorten nestkastjes, afhankelijk van het soort habitat en de natuurlijke voorkeuren van verschillende vogelsoorten:
- gesloten nestkastjes met een vlieggat ter grootte van de vogel voor in holten broedende of nestelende soorten:
- nestkast van het balkontype (met toegangsluik);
- halfopen nestkastjes (met een brede opening aan de voorkant of bovenkant) voor semi-holenbroeders;
- specifieke nestkasten voor bepaalde soorten zoals zwaluwen, gierzwaluwen, roofvogels, boomklever (niet opgenomen in deze fiche), enz.
Kies nestkastjes van geschikte grootte
Niet alle soorten hebben dezelfde behoeften en verwachtingen op het gebied van hoogte, binnenvolume of ingangsbreedte. De volgende informatie kan u helpen om de juiste exemplaren te kiezen.
Kerkuil
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 6 tot 8 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 50 tot 100 cm x 40 cm x 50 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 12 tot 20 cm x 18 tot 20 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen, plank met een dikte van 1,5 tot 2 cm
Kauw
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 6 tot 8 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 31 tot 40 cm x 30 tot 40 cm x 35 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 40 cm x 13 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen, plank met een dikte van 1,5 tot 2 cm
Spreeuw – Boomklever
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 4 tot 12 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 10 tot 23 cm x 10 tot 19 cm x 25 tot 28 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 4 tot 5 cm de diameter
Soort nestkastje:
- Gesloten nestkast
Torenvalk
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 6 tot 8 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 50 cm x 36 tot 40 cm x 42 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 17 cm x 24 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen nestkast: leg een klein laagje zand, aarde, grind of houtkrullen op de bodem
Grauwe vliegenvanger - Roodborstje
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 1 tot 2 m (roodborstje), 2 tot 4 m (vliegenvanger)
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 18 tot 19 cm x 21 cm x 25 tot 33 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 15 x 7 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen nestkast, hoger aan de achterkant dan aan de voorkant, schuin dak
Boerenzwaluw - Huiszwaluw
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- Ten minste 3 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 20 tot 46 cm x 11 tot 17,5 cm x 10 tot 17,5 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 7 cm x 5 cm
Soort nestkastje:
- Specifieke nestkast: afgeronde lemen structuur (geen kast), open aan de bovenkant.
Gierzwaluw
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- Ten minste 5 tot 8 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 29 tot 40 cm x 13 tot 20 cm x 11,5 tot 20 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 3 cm x 6,5 cm
Soort nestkastje:
- Specifieke nestkast: rechthoekig, met een ovale opening (niet rond)
Pimpelmees
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 2 tot 5 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 10 tot 14 cm x 10 tot 14 cm x 20 tot 26 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 2,5 tot 2,8 cm in diameter
Soort nestkastje:
- Gesloten nestkast van het type ‘brievenbus’
Koolmees
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 2 tot 6 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 10 tot 17 cm x 10 tot 17 cm x 22 tot 28 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 3 à 3,2 cm in diameter
Soort nestkastje:
- Gesloten nestkast
Zwarte mees
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 2 tot 4 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 10 tot 17,5 cm x 10 tot 16,5 cm x 17 tot 28 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 2,5 tot 2,8 cm in diameter
Soort nestkastje:
- Gesloten nestkast
Huismus
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 3 tot 8 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 10 tot 17,5 cm x 10 tot 14 cm x 15 tot 23 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 3 tot 4 cm in diameter
Soort nestkastje:
- gesloten, met een vlieggat dat vaak ovaal (niet rond) is
Grote bonte specht
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 2 tot 4 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 18 cm x 18 cm x 25 tot 55 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 4,5 tot 5 cm in diameter
Soort nestkastje:
- Gesloten nestkast
Gekraagde roodstaart
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 1,5 tot 4 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 10 tot 15 cm x 10 tot 15 cm x 17 tot 25 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 3,2 tot 7 cm x 4,6 tot 15 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen nestkast
Zwarte roodstaart
Hoogte voor de plaatsing van het nestkastje:
- 2 tot 6 m
Binnenvolume (lengte x breedte x hoogte):
- 14 cm x 14 cm x 23 tot 26 cm
Diameter van de opening (vlieggat):
- 14 cm x 10 cm
Soort nestkastje:
- Halfopen nestkast
Zorg voor afstand tussen de nestkastjes
Veel soorten zijn territoriaal en jagen elkaar op afstand. Anderen zijn sociaal en nestelen in kolonies.
- Zorg op regelmatige afstanden voor meerdere nestkasten voor soorten die in kolonies leven (vooral mussen, kauwen, spreeuwen, gierzwaluwen en zwaluwen).
- Voor andere vogels, idealiter aparte nestkastjes voor eenzelfde soort:
- 15 tot 20 m (pimpelmezen en zwarte mezen);
- 40 tot 50 m (koolmees);
- 60 m (kerkuil)
- 70 tot 80 m (boomklever, zwarte roodstaart en gekraagde roodstaart).
Kies voor natuurlijke materialen en kleuren
- Kies nestkastjes van natuurlijke composietmaterialen (den, populier of ongeschaafde eik) of houtbeton voor hun stevigheid. Houtbeton is een materiaal dat de temperatuurschommelingen beperkt.
- Ga voor natuurlijke kleuren, ongeverfd.
- Vermijd felle kleuren en materialen zoals plastic.
- Om roofdieren te weren, vermijd u nestkastjes met zitstok (buiten). Het vlieggat moet zo hoog mogelijk zijn, bij voorkeur met een balkon (binnenin) of een stuk hout onder het invlieggat in het nestkastje.
- Kies, indien beschikbaar, een nestkastje met een metalen kraag rond het vlieggat: die voorkomt dat spechten het gat vergroten om het broedsel aan te vallen.
Nesten zijn de levensverzekering van een vogelpaar. Hun veiligheid is daarom heel belangrijk. In hun natuurlijke staat zijn nesten over het algemeen onopvallend en perfect gecamoufleerd. Kunstmatige nestkastjes moeten daarom zoveel mogelijk opgaan in hun omgeving zonder de aandacht van roofdieren te trekken.
Maak uw eigen vogelhuisje
- Gebruik onbehandelde, ongeschaafde planken van 2 cm tot 2,5 cm dik, afhankelijk van de grootte van het nestkastje. Dunnere planken bieden geen goed thermisch comfort in het nestkastje.
- Breng indien nodig (enkel aan de buitenzijde) wat lijnolie aan. Zorg ervoor dat uw nestkastje goed geschuurd is om te voorkomen dat u de vogels verwondt met splinters en oneffenheden.
- Boor een gat van 1 tot 1,5 cm in een hoek onder aan de voorkant van het nestkastje om vocht af te voeren en voor ventilatie te zorgen. Zorg voor een glad gat dat de vogels niet kan verwonden.
Om roofdieren te weren, vermijd u nestkastjes met zitstok (buiten) (1).
Het vlieggat moet zo hoog mogelijk zijn, bij voorkeur met een balkon (binnenin) (2) of een stuk hout onder het invlieggat in het nestkastje (3).
Plaats het nestkastje
Plaats uw nestkastjes op een veilige plek
Vogels zijn vrij onvoorspelbaar, dus er is geen garantie dat uw nestkastjes een koppel zullen aantrekken! Een goed gekozen locatie geeft uw nestkastjes echter de beste kans op succes.
- Plaats ze uit de wind, beschut tegen slecht weer (dat meestal uit het westen, noordwesten komt) en uit de volle zon (zuiden).
- Zet ze op een plek die niet helemaal in de zon staat en ook niet helemaal in de schaduw.
- Richt ze bij voorkeur naar het zuidoosten (noord en noordoost zijn ook aanvaardbaar), met het vlieggat tegen de heersende windrichting in.
- Plaats ze op een rustige plek (zet ze niet op uw balkon als u daar veel tijd doorbrengt), beschut (weg van drukke zones, balspelen, enz.) en buiten het bereik van roofdieren zoals katten of marterachtigen (vermijd de nabijheid van takken en horizontale structuren).
- Vergeet niet om de ingang vrij te maken: vermijd obstakels voor het vlieggat.
- Vogels riskeren een dodelijke botsing met de ramen en reflecterende oppervlakken van uw gebouw, dus overweeg om ze aan te passen.
- voor zwaluwen: onder een dakrand (randen van het dak die over de voorkant van een muur hangen) of in een open schuur/magazijn/garage ;
- voor de gierzwaluw : onder het dak.
Schakel een gespecialiseerd bedrijf in om een inrichtingsplan voor te stellen dat geschikt is voor de (mogelijk) aanwezige soorten.
Plaats ze in de herfst of winter
Plaats ze in de winter of in de herfst (sommige soorten zullen ze al kunnen vinden ), idealiter tussen september en februari (buiten de nestperiode).
Plaats de nestkastjes
Kantel het nestkastje iets naar voren zodat het water via het ventilatiegat weg kan lopen.
Als u uw nestkastjes op een gebouw installeert :
- bevestig ze rechtstreeks op een muur of onder een kroonlijst, volgens de regels voor het kiezen van ideale locaties ;
- zorg voor een stevige en stabiele steun ;
- het bevestigingsmateriaal mag niet roesten: zorg voor gegalvaniseerde draad of spijkers in roestvrij staal ;
- In het geval van onaangename uitwerpselen op gevels, onder meer bij zwaluwen, plaatst u ten minste 1 meter onder het nestkastje een plank.
Als u de nestkastjes in een boom plaatst :
- doe dit alleen als het onmogelijk is om ze aan een muur te bevestigen;
- spijker ze niet vast aan de stam ;
- hang ze aan een hengsel of haak ;
- gebruik een rubberen band om ze aan de stam vast te binden; de band moet flexibel blijven en jaarlijks gecontroleerd worden om de natuurlijke ontwikkeling van de boom niet te verstikken ;
- Opgelet voor katten! Om roofdieren tegen te gaan brengt u een riem met schuine pinnen rond de stam aan (‘kattenafweergordel’). Voor een minder efficiënte maar esthetischere oplossing kunt u , onder aan de boom een doornstruik planten.
Observeer en respecteer uw nieuwe huisgenoten
Zodra de nestkastjes zijn geïnstalleerd...wees geduldig !
De vogels kunnen er een jaar of langer over doen om uw nestkastjes te adopteren, of een heel andere soort kan er haar intrek nemen. Soms worden nestkastjes uitgekozen door hommels (vooral de boomhommel)... of door wespen of horzels.
- Laat rupsen zich vermenigvuldigen op bepaalde planten: tijdens het broedseizoen voeden zelfs zaadetende vogels hun jongen met insecten.
- Als u tijdens het seizoen problemen vaststelt, zoals gewonde kuikens, raadpleeg dan onze fiches.
- U kunt uw nestkastje uitrusten met camera's, maar de ecologische voetafdruk van dit kleine stukje hardware, dat vaak niet erg duurzaam is, weegt niet op tegen de resultaten. Een verrekijker is nog steeds de beste optie !
- Ban het gebruik van pesticiden !
- Vermijd in elk geval om het dak op te tillen tijdens de nestperiode: elke menselijke tussenkomst kan ervoor zorgen dat de vogels hun eieren achterlaten of kuikens verstoten. Neem voor advies contact op met het Koninklijk Belgisch Verbond voor de Bescherming van de Vogels (KBVBV) of Leefmilieu Brussel.
- Vermijd ook het snoeien van heggen tijdens het broedseizoen of het gebruik van lawaaierige machines (heggenscharen, bosmaaiers ...) in de buurt van bewoonde nestkasten.
Alle vogelsoorten die van nature in het wild leven in Europa, evenals hun leefgebieden en eieren, worden beschermd.
Stel regelmatig bouwmateriaal ter beschikking
In kunstmatige nestkastjes maken de meeste soorten een knus nest met zachte materialen zoals haar, veren, mos, twijgen en andere plantenvezels. Onze tuinen en stedelijke omgevingen hebben steeds meer een tekort aan grondstoffen, maar hier zijn een paar tips om de situatie te verhelpen :
- Hebt u een van uw huisdieren met een gezonde, onbehandelde vacht geborsteld? Laat het haar buiten hangen aan takken of schuttingpalen: de vogels zullen het gebruiken om hun nestjes te bouwen! Doe dit niet als uw huisdier behandeld is tegen vlooien (shampoo of ‘pipetten’ voor in de nek), want zijn haar zit dan vol giftige pesticiden! Vermijd menselijk haar, dat vaak te lang is (wat bijvoorbeeld ernstige letsels veroorzaakt bij duiven) en behandeld is (gel, was, haarlak, kleuring ...).
- Hang hier en daar kleine bundeltjes gedroogd gras op, vooral van de vaste grassen in uw bloemperken.
- Laat gemaaid gras in de open lucht drogen.
- In tegenstelling tot de trends in tuincatalogi: houd moszones in uw gazon! Verticuteer of wijzig uw gazon niet, of werk alleen op goed afgebakende gebieden.
- Recycle oude natuurlijke vezelmaterialen, zoals heide- en kokosmatten, jute ... Rafel ze zoveel mogelijk uit elkaar en knip ze op een variabele lengte tussen 5 en 10 cm. Let op dat u geen textiel gebruikt dat synthetische vezels bevat, zoals nylon.
- Een oud kussen of een oude, onbruikbare donsjas? U kunt oude veren verzamelen en die in de lente in kleine hoopjes aan de vogels aanbieden. Gebruik geen behandelde of pas gewassen materialen. En als ze nog in goede staat zijn, brengt u ze beter naar de tweedehandswinkel of een humanitaire organisatie.
Onderhoud uw nestkastjes
Schoonmaken is mogelijk buiten de nestperiode, maar niet essentieel, aangezien vogels hun holten jaarlijks schoonmaken voordat ze zich vestigen.
Een kleine schoonmaak helpt echter om de verspreiding van parasieten (die evenwel ook deel uitmaken van de biodiversiteit) te beperken en komt de gezondheid van de vogels ten goede.
Maak om het jaar of om de twee jaar de nestkastjes los en inspecteer ze. Wees voorzichtig bij de schoonmaak, kleine knaagdieren, zoals de eikelmuis, kunnen erin overwinteren !
Verwijder de restanten van oude nesten. Draag bij voorkeur een masker (type FFP2) en handschoenen om blootstelling aan bacteriën of virussen te voorkomen.
Verwijder eventuele parasieten uit de nestkastjes met een borstel. Gebruik in dit geval heet water of onschadelijke producten (verdunde schoonmaakazijn ...).
Houten nestkastjes hebben geen enkele behandeling nodig, behalve eventueel een laagje lijnolie op de buitenwanden
Plaats de nestkastjes onmiddellijk terug: ze blijven het hele jaar door aanwezig en kunnen gebruikt worden als schuilplaats voor vogels in de winter.
- Voor kauwen, uilen, boomklevers, meesjes, mussen en roodstaarten doet u dit in februari.
- Voor spreeuwen, zwaluwen en gierzwaluwen doet u dit in oktober.
Verplichtingen, verboden, procedures ... wat zegt de wet ?
Het is verboden om :
- Wilde vogels te doden en te vangen.
- Wilde vogels te verstoren tijdens het broedseizoen.
- Hun nesten en eieren te vernietigen, beschadigen of verwijderen.
- Bomen te snoeien (met gemotoriseerd gereedschap) of te kappen tussen 1 april en 15 augustus.
Het is verplicht om :
- Een natuurvrijstelling te verkrijgen voor het sluiten, vernietigen of vervangen van een (gier)zwaluwnest, zelfs als ze afwezig zijn tijdens de winter (de vogels keren altijd terug naar hetzelfde nest).
- Een gemotiveerde afwijking aanvragen bij het gewest om snoeiwerkzaamheden uit te voeren tussen 1 april en 15 augustus (behalve voor noodwerkzaamheden op bevel van de burgemeester).
