Een takkenwal (ook wel takkenril, houtril of houtwal), is een soort van heg of omheining gemaakt van verstrengelde dode takken. Takkenwallen zijn eenvoudig en mooi. Ze bakenen wegen of percelen af, onttrekken composthopen aan het oog en bieden beschutting en voeding aan kleine dieren: ze hebben dus heel wat in hun mars !
Een takkenwal kan voor verschillende toepassingen dienen, zoals het afbakenen van een weg of pad, het afbakenen van terreinen op de perceelsgrens, het blokkeren van olifantenpaadjes, het verbergen van infrastructuur, of composthopen enzovoort.
Gebruik alleen gezonde takken en gezond hout : geïnfecteerd hout moet worden vernietigd.
Afhankelijk van het gewenste gebruik zal de takkenwal langer, hoger, breder en steviger zijn.
Hoe hoger de takkenwal, hoe steviger en dieper verankerd de structuurpalen moeten zijn. De breedte beïnvloedt ook de stabiliteit en het nut van de wal. De takkenwal kan in één stuk zijn of onderbroken door doorgangen. In dat geval moet elk deel van de takkenwal worden ontworpen als een volledige wal.
Om een takkenwal te maken, hebt u dood hout nodig. Dit hout kan u meteen terugwinnen bij kap- of snoeiwerken (die u steeds uitvoert buiten de broedperiode en mét stedenbouwkundige vergunning indien dit vereist is).
Wilgentenen zijn interessant materiaal voor takkenbundels. Door deze takken te hergebruiken, draagt u bij aan het circulaire beheer van hulpbronnen !
De structuur bestaat uit verticale palen met een horizontale “vulling”. De palen vormen de structuur die de horizontale takken gaat vasthouden.
Zet een dubbele rij palen aan weerzijden van de geul, op één tot anderhalve meter uit elkaar als ze verspringen (1 meter tussen twee palen in dezelfde rij, waarbij beide rijen verspringen) of om de 80 cm indien ze tegenover elkaar staan (tussen elk paar palen).
Sluit de ruimte niet volledig af, want diertjes zoals egels moeten nog doorkunnen. Laat in lange takkenwallen doorgangen vrij op grondniveau om de 15 meter, door sleuven te graven onder de structuur of door er houtblokken of dikke takken doorheen te steken om een tunnel te bouwen.
Behoud een opening van ongeveer 15 tot 20 cm2 zoals gebruikelijk is in faunavriendelijke omheiningen.
De binnenkant van de takkenwallen met dikke takken en takkenbundels wordt opgevuld met gekapte takken, die in het ideale geval langer zijn dan de afstand tussen de palen, zodat ze blijven vastzitten. Hoe dikker de takken, hoe minder belangrijk de lengte, want zware takken zwiepen minder snel weg dan lichtere takjes.
Het vullen van de takkenwal kan geleidelijk gebeuren, of zelfs op een participatieve manier met de buurtbewoners, in de loop van het jaar, naarmate er hout wordt teruggewonnen tijdens onderhoudswerkzaamheden.
Een structuur die wat langer moet meegaan in een groene ruimte kan u verstevigen met metalen omheiningspalen. Gebruik bij voorkeur onopvallende palen, en zet ze tussen de houten palen die de takkenwal zijn natuurlijke uitzicht geven.
Gewoonlijk worden vooral wilgentakken gebruikt in de takkenbundels, en voor dikkere bundels kunnen alle soorten hout worden gebruikt.
Laat de takken en bundels iets uitsteken (ongeveer 20-30 cm) voorbij de uiterste palen, zodat ze goed blijven zitten.
Vul de geul tot grondniveau en duw de afgegraven grond aan tegen de voet van de wal om een “voeg” te vormen (1) tussen het hout (2.eerste bundel) en de grond. Deze stap is vooral belangrijk voor takkenrillen met bundels die grond moeten tegenhouden.
Vul de structuur en stamp telkens goed aan (1.bundels), of zorg dat de takken (dik hout) stabiel liggen om te vermijden dat de stapels omvervallen.
Duw sterker of minder sterk aan, naargelang van de dichtheid en doorzichtigheid die u wenst. Een afwisseling in dichtheid en textuur heeft een optimaal natuurlijk effect.
Stabiliseer de structuur indien nodig met wiggen die u met biologisch afbreekbare touwen of ijzerdraad loodrecht (2) op de palen bevestigt.
Takkenwallen met dood hout moeten niet systematisch worden beplant. Ze bieden een interessant microklimaat en een interessante bodem, en worden vaak spontaan gekoloniseerd door klimop, bramen, bosrank, oeverplanten (in vochtige zones), onderhoutplanten (in bosgebied), enz.
U kan ze echter wel versieren door bosranken, egelantier, frambozenstruiken, braamstruiken enz. aan te planten.
Zet deze planten op minstens 20 cm van de voet van de takkenwal, tussen de palen om te vermijden dat ze de stabiliteit van de constructie verstoren.
U kan eventueel ook zadenmengels uitzaaien langs de takkenwal, volgens het principe van de bloemenweide, die u niet zo vaak moet maaien of kortwieken.
Langs de takkenwal kiest u best voor een “mild” beheer, om te vermijden dat u insecten, kikkers, reptielen of kleine zoogdieren die zich hierin verschuilen, doodt. Behoud een maaibreedte als “schuilplaats” over de hele lengte van de takkenwal. Controleer altijd de directe omgeving voordat u gaat maaien of snoeien, om onnodige slachtoffers te vermijden.
Afhankelijk van de omgeving kunnen verschillende dieren profiteren van deze voorziening die dood hout, schuilplaatsen, beschutting en voedsel biedt.
Afhankelijk van de grootte en de omvang van de takkenwal vindt u hier dus insecten die dood hout afbreken, amfibieën en reptielen die zich verschuilen en voeden, vogels die op de grond broeden (winterkoning, ...), egels in winterslaap…
.png)
