Over Renature Brussel Contact
nl
Een initiatief vanLeefmilieu Brussel

Eekhoorn Sciurus vulgaris

Ontdek dit in het Brussels Gewest vaak voorkomend knaagdier !

Rode eekhoorn op een tak

Belangrijkste kenmerken

Latijnse naam Sciurus vulgaris
Familie Sciuridae
Subgroep Knaagdieren
Landschap Bosstad
Beschermingsstatus Beschermd
Strikte bescherming op het hele gewestelijke grondgebied (Bijlage II.2.1, Natuurordonnantie)
Oorsprong Inheems
Grootte 20 tot 25 cm
Zeldzaamheid, overvloed Gewoon
Gewicht 250 tot 350 g
Levensduur 3 tot 6 jaren

Observeren, determineren, ontdekken

Eekhoorns zijn gemakkelijk te herkennen aan hun pluimachtige staart en grote ogen. Ze zijn steeds meer aanwezig in het Brussels Gewest. Dit is goed nieuws, aangezien de soort tot voor kort met uitsterven werd bedreigd. 

Deze opleving is grotendeels te danken aan een betere bescherming, meer aandacht voor de soort en goed beheer van sterk beboste gebieden.

De rode eekhoorn wordt vaak gezien in bossen en parken, vooral in de vroege ochtenduren en aan het eind van de dag. Hij meet ongeveer twintig centimeter en heeft een borstelige staart van dezelfde grootte.

Hij is te herkennen aan zijn rode vacht en opmerkelijke behendigheid in de bomen. Hij verspreidt zaden en draagt bij aan bosregeneratie.

Bekijk de verspreidingskaart van eekhoorns in Brussel


Biologische cyclus

Het hele jaar door aanwezig, hiberneren eekhoorns niet echt. Op regenachtige dagen blijven ze in een van hun nesten die zijn ingericht in de vork van hoge bomen, in oude holle bomen (spechtengaten) of zelfs in schuilplaatsen en nestkasten. Territoriaal, het mannetje en het vrouwtje komen alleen bij elkaar voor de paring; buiten deze periode leiden ze elk hun eigen leven met hun eigen nesten (ze veranderen vaak!) en hun vele voedselverstopplaatsen.

Tussen januari en maart is het paarseizoen: de mannetjes gaan op jacht. De voortplanting resulteert na ongeveer 39 dagen in de geboorte van 1 tot 10 jongen, maar meestal rond de 3 of 4. Ze worden na ongeveer 7 tot 10 weken gespeend en onafhankelijk.

  • Zichtbaarheid: januari tot december
  • Voortplanting: januari tot maart, eventueel mei tot augustus
  • Geboorten: februari-april, tweede worp mogelijk in juni-september
Zichtbaarheid : Januari -
Voortplantingsperiode : Januari - April
Voortplantingsperiode : Mei - September
Geboorten : Februari - Mei
Geboorten : Juni - Oktober

Risico’s op verwarring

De Siberische grondeekhoorn (ook wel Koreaanse grondeekhoorn genoemd) is een invasieve uitheemse soort, die veel kleiner is dan de rode eekhoorn en heel anders van kleur. 

De Siberische grondeekhoorn komt voor in het Zoniënwoud en het Ter Kamerenbos.

Siberische grondeekhoorn

Siberische grondeekhoorn zittend op een afgesneden tak
De Siberische grondeekhoorn © Frank Vasse, CC by 2.0
Foto van een eekhoorn knabbelend aan een kruisbloem in een betoverend kreupelhout.
© Caroline Legg, Wikimedia Commons

Rol in het ecosysteem

Voeding Fructivoor • Granivoor • Insectivoor • Herbivoor • Carnivoor
Voedingsspecialisatie Algemeen
De rode eekhoorn is een alleseter, maar zijn dieet bestaat voornamelijk uit dennenappels, zaden, hazelnoten, kastanjes, bosvruchten en paddenstoelen. De eekhoorn is vooral dol op de zaden van naaldbomen.
Broedgebied Bomen • In holen levend
Hij bouwt zijn nest in de vork van een tak, in de kruin van een boom of in de holtes van oude bomen.
Biotoop Bosgebied • Bosrand • Haag • Dood en oud hout • Kleine tuin • Park
Houdt van beboste gebieden, parken en tuinen, gemengde bossen (loof- en naaldbossen).

Beheren en onthalen

Bomen zijn essentieel voor zijn overleving: de eekhoorn vindt er zijn voedsel (eikels, hazelnoten, zaden, bessen, klein fruit... maar ook vogelnesten waaruit hij eieren en kuikens kan eten) en bouwt er zijn nest, ook wel "hotte" genoemd. De soort is voornamelijk bosbewonend en geeft de voorkeur aan gemengde bossen: de aanwezigheid van naaldbomen is gunstig, vooral omdat hij dol is op dennenappels.

De boomrijke corridors stellen hem in staat om zich te verplaatsen. Hoewel hij zich waagt in open gebieden om voedsel en materialen voor zijn nest te zoeken, vermijdt hij te ver van het geruststellende bladerdak van de bomen af te dwalen, waar hij zich snel kan verschuilen in geval van een aanval door een roofdier.

    Om deze soort te bevorderen:

    • Verkies inheemse bomen en struiken met noten en bessen, evenals naaldbomen waarvan hij de zaden consumeert.
    • Behoud dode bomen, holle bomen en knotbomen.
    • Laat stapels dode bladeren en mosgebieden op het gazon liggen: eekhoorns gebruiken ze om hun nesten in te richten.
    • Om zoveel mogelijk te voorkomen dat eekhoorns de weg oversteken, laat u bomen groeien aan weerszijden van een weg die niet te breed is, waarbij het gebladerte boven de weg uitkomt.
    • Gebruik geen pesticiden.
    • Geef ze geen eten en laat geen etensresten binnen hun bereik liggen; dit kan hun natuurlijke dieet verstoren.

    Het is al enkele jaren bekend dat hij grote hoeveelheden ondergrondse paddenstoelen consumeert, waarvan hij de verspreiding bevordert. Dit geldt ook voor truffels!

    Door de sporen te verspreiden, draagt hij ook bij aan de mycorrhizale symbiose van toekomstige eiken, walnoten en andere beuken die voortkomen uit de zaden die hij verstopt en vergeet. Het is een ingenieursoort: de eekhoorn vormt het bos!

    Rode eekhoorn op een tak
    Rode eekhoorn © Bart Vastenhouw, Saxifraga

    Gerelateerde soortenfiches

    Bijbehorende flora : Eik, beuk, hazelaar, kastanje, walnoot, spar, enz.

    Geassocieerde fauna (roofdieren) : boommarter, havik, ekster, ringhalsparkiet, katten, honden, enz.