Spreeuw Sturnus vulgaris
De spreeuw is bekend voor zijn gecoördineerde vluchten in formatie van heel veel vogels die dicht op elkaar vliegen. In de stad vormt hij echter kleine kolonies die minder spectaculair zijn.
Belangrijkste kenmerken
Observeren, determineren, ontdekken
Zwarte vogel die een beetje kleiner is dan de merel. Hij heeft een donker glanzend verenkleed met bruine of crèmekleurige kenmerkende spikkels (nek, torso, buik en vleugeluiteinden). Het volwassen mannetje heeft in het voorjaar een zwart glanzend paringsverenkleed met groene en paarsachtige schitteringen. Zijn naam zou afgeleid zijn van het Latijnse woord sturnellus, wat 'sterren' betekent. Zijn verenkleed is inderdaad bezaaid met iriserende reflecties.
In die periode heeft hij een gele bek en rode pootjes die tussen de paringsperiodes in donker zijn.
Het vrouwtje is wat doffer van kleur. Haar bek is ook geel tijdens de paringsperiode.
De populaties uit het noorden (Scandinavië, Polen, het noorden van Duitsland en Rusland) komen vanaf oktober aan in België en voegen zich bij de lokale populatie die voor het merendeel sedentair is (een klein deel migreert naar het zuidoosten van Frankrijk). In België is de spreeuwenpopulatie dus uitgebreider tijdens de overwinteringsperiode dan tijdens de nestperiode.
Spreeuwenzwermen kunnen honderden tot zelfs duizenden individuen omvatten die zich door de kracht van hun aantal beschermen tegen roofdieren. Die zwermen worden in het Engels ‘murmurations’ (gemompel) genoemd. Het is namelijk een luide vogel die perfect het geluid van meerdere vogels, kikvorsen en zoogdieren kan nabootsen.
De spreeuw is een omnivoor die zich voornamelijk voedt met ongewervelden (insecten, duizendpootachtigen, spinachtigen, weekdieren, wormen) die hij vindt door het omwoelen van de bodem. Daarnaast eet hij ook fruit uit bomen en struiken.
Biologische cyclus
- Zichtbaar: januari tot december
- Voortplanting: maart tot juli
Voor het nestelen heeft de spreeuw holtes nodig die natuurlijk (bijvoorbeeld oude gaten van de grote bonte specht in bomen) of kunstmatig kunnen zijn: holtes in muren of bouwvallige daken, nestkastjes, soms in moderne straatlantaarns.
De hoogte maakt niet veel uit. Toch geeft deze vogel meestal de voorkeur aan de hoogste holtes.
Hij kan de nabijheid van beboste zones opzoeken tijdens die periode.
Aangezien de territorialiteit met betrekking tot soortgenoten weinig uitgesproken is, kan deze vogel zich zowat als kolonie nestelen als de omstandigheden van een leefmilieu gunstig zijn.
Om vrouwtjes aan te trekken, zingt het mannetje vanop een hoge zichtbare plek.
Risico’s op verwarring
Zwarte merel, vrouwtje
Zwarte merel, mannetje
Rol in het ecosysteem
De spreeuw nestelt in bestaande holtes in gebouwen (barsten, daken, muren die in slechte staat zijn ...) of in bestaande holtes in bomen.
Beheren en onthalen
De spreeuw heeft nood aan open omgevingen waar hij toegang heeft tot de bodem om voeding te vinden. Geschikte plekken is grasland, natuurlijke grasvelden en siergras, bewerkte grond, tuinen en boomgaarden, modderpoelen van leegstaande vijvers … Overigens heeft deze vogel ook nood aan hoge plekken waar de kolonie zich kan hergroeperen.
Om deze soort te bevorderen:
- Behoud nestplekken in de gebouwen.
- Voorzie dicht bij elkaar geplaatste nestkastjes.
- Behoud open plekken (weides, grasvelden), maar ook boomgaarden waar hij voeding zal kunnen vinden.
- Behoud oude bomen met holtes.
- De gazons minder vaak maaien.
- Weer pesticiden.
Verplichtingen, verboden... Wat zegt de wet?
Het is verboden om:
- Bomen te snoeien (met gemotoriseerd gereedschap) of te kappen tussen 1 april en 15 augustus (vanaf 1 maart in natuurreservaten).
- Wilde dieren te vangen, houden of vervoeren.
- Hun nesten en eieren te vernietigen, te beschadigen of te verwijderen.
- Wilde vogels te storen tijdens de nestperiode.
Het is verplicht om:
- Voor het uitvoeren van snoeiwerkzaamheden tussen 1 april en 15 augustus een gemotiveerde afwijking van de regio vereist te verkrijgen (met uitzondering van noodwerken op basis van een besluit van de burgemeester).
Gerelateerde soortenfiches
De voornaamste roofdieren zijn voor de spreeuw de dagroofvogels zoals de valk, de sperwer en de buizerd. Kraaien en eekhoorns vernietigen de nesten.
