Bouw een stapelmuur

Stapelmuren zijn een echte meerwaarde voor de biodiversiteit en zijn bovendien ecologische corridors. Zo’n muurtje is een toevluchtsoord voor de hagedis, de hazelworm, de pad, de watersalamander, de salamander en de solitaire bij. Het is een ware goudmijn voor de natuur.

Trek levende muren op

Omdat voor dit soort van muurtjes geen mortel of cement wordt gebruikt, vormen ze een ideaal toevluchtsoord voor veel soorten. Zowel in de zomer als de winter vinden reptielen, kleine zoogdieren, weekdieren, insecten en spinnen er beschutte schuilplekjes. De planten die er goed in gedijen zoals klimop, muurleeuwenbek, vetkruid, varens en mos zorgen ook voor beschutte zones en voeding.

Technische info

Doelgroep Particulieren - Bedrijven - Overheidinstanties - Professionals

Seizoen Herfst - Lente - Zomer

Type actie Inrichten - Een BAF+ verbeteren

Betrokken ruimte Tuin   - Openbare ruimte - Groene ruimte - Natura 2000 - Speelplaats

Niveau Ervaren  

Bereid de constructie van uw muurtje voor

Gebruik en creativiteit

Om zo’n muurtje te bouwen, moet u eerst uitzoeken wat de functie ervan zal zijn:

Zal het een scheiding vormen (om plekken en wegen van elkaar te scheiden)?
Zal het als ondersteuning dienen (om grond tegen te houden in een talud)?

Stapelmuurtjes kunnen afhankelijk van de beschikbare materialen, het tracé en hoe ze gebouwd worden erg verschillend zijn qua uiterlijk.

Laat de vrije loop aan uw creativiteit, wees niet bang voor criticasters en bouw de muur zoals u zelf wilt!

Een muur van recuperatiematerialen

Voor een stapelmuur bestaat er specifieke bouwtechniek waarbij stenen worden gestapeld zonder mortel of een ander bindmiddel. De materialen sluiten op elkaar aan omwille van hun gewicht. De stapelmuurtechniek is afkomstig van oude herderspraktijken. De stenen werden opgeraapt of bij het omploegen verzameld. De recuperatie van materialen maakt dus deel uit van het DNA van een stapelmuur.

Heeft u oude stenen in uw tuin liggen? Is er een oude muur ingestort?

Advies

U kunt in groep een muurtje bouwen, bijvoorbeeld via een burgerinitiatief.

Voorzie het nodige materiaal

Om een muur te bouwen heeft u materiaal nodig:

stevige stokken en draad
steunstokken
kruiwagen
metsersschietlood, waterpas
houweel, schop, spade en hark

Verzamel de materialen

Gebruik om het even welke soort stenen. U kunt ook gebruikmaken van aangepaste materialen (breuksteen, betontegels 30x30cm, kasseien ...).

Beslis hoe groot het muurtje moet zijn en verzamel genoeg materialen.

Een stapelmuur omvat meerdere elementen. Zo zijn er de stenen voor:

de fundering: lange, platte en dikke stenen
het parement: stenen met minstens één mooie of vlakke zijde
de opvulling: stenen zonder mooie zijde van gemiddelde grootte
de verbinding: lange en robuuste stenen
het schragen van de muren: stenen van een gemiddelde grootte of kleine stenen die geen specifieke vorm hebben
bovenaan: grote, dikke, lange stenen met een mooie kant of die wat dunner zijn die dicht bij elkaar en verticaal worden geplaatst en die dezelfde hoogte of verschillende hoogtes hebben en dan getand worden geplaatst...

Advies

Respecteer een regel: de breedte van de basis van het muurtje, moet minstens een derde van de hoogte van de muur bedragen. Ook mag het muurtje nooit lager dan 30 cm zijn. Door die verhoudingen te respecteren zal u het best in staat zijn om de juiste hoeveelheid materiaal te voorzien. Voorzie van natuurstenen 20% meer dan u denkt nodig te hebben, want ze zullen niet allemaal goed in elkaar passen.

Bereid de constructie voor

Bepaal waar de muur precies komt

Geef voor u het muurtje bouwt de locatie ervan aan met paaltjes en draad. Zo kunt u het tracé aanpassen en de toestand van de bodem nagaan.

Controleer de stabiliteit van de bodem

Als die stabiel is, bewerk de oppervlakte dan lichtjes om de bouw van het muurtje te vereenvoudigen.

Als de bodem te zanderig of leemachtig is, voorzie dan een fundering van steenslag.

Sorteer de stenen

Sorteer uw materiaal naargelang hoe het gebruikt zal worden:

de stenen voor de fundering
de stenen voor het parement
de stenen voor de opvulling
de stenen voor de verbinding
de stenen voor het schragen van de muur
de stenen voor de afwerking bovenaan

Geef de afmetingen aan

Plaats om de afmetingen aan te geven steunstokken aan het einde van elk stuk van uw muurtje. Plaats ze schuin zodat ze de hellingshoek aangeven. Verbind ze met draden die elke keer wanneer u een laag stenen toevoegt iets hoger schuift.

De helling

In architectuur betekent helling of schuinte de afname van de dikte van een muur naarmate deze hoger wordt. Deze moet geschikt en constant zijn. De helling bedraagt gewoonlijk 5 à 7 graden (de hoek tussen verticaal recht omhoog en het parement). Dat verstevigt de muur. Het principe erachter is de stenen naar de binnenkant van de muur doen hellen.

Bouw het muurtje

Wees u er altijd goed van bewust dat uw muurtje stabiel moet zijn. Die stabiliteit hangt af van de afmetingen en de kwaliteit van het bouwwerk.

Kies altijd de juiste stenen.

Om een goede kwaliteit te verkrijgen, moet u enkele eenvoudige regels in acht nemen:

Plaats de stenen zorgvuldig: leg ze in gelijkmatige, goed op elkaar aansluitende rijen. De eerste rij moet uitgevoerd worden met stenen voor de fundering (de grootste). Houd ook rekening met de lithologie van de stenen: de lijnen op de steen moeten horizontaal lopen. Een steen die in de verkeerde richting wordt geplaatst, verhoogt het risico op een barst.
Plaats de stenen kruislings: maak voegen die elkaar afwisselen/kruisen. Parallelle voegen zouden de muur zwakker maken. Zorg ervoor dat u ook stenen plaatst die door de hele muur gaan. Deze verbinden dan de twee kanten van uw muur.
Houd de hellingsgraad en de dikte van de muur in de gaten.
Zorg ervoor dat de stenen goed vastzitten: vul de tussenruimten met stenen terwijl u de muur bouwt en niet pas op het einde.
Vul op: plaats langs de twee kanten van de muur aan gelijkmatig stenen en vul de tussenruimte met vulstenen.
Bovenaan kunt u afwerkstenen plaatsen of aanplantingen voorzien.

Gebruik voor de vulling niet te veel kleine steentjes.
Maak nooit gebruik van een hamer, daardoor zou het muurtje minder stevig worden.

Opgelet

Stenen na het bouwen van de muur proberen beter op elkaar te laten aansluiten is nutteloos en kan uw muur zelfs onstabieler maken.

Onderhoud uw stapelmuurtje

Een stapelmuurtje is iets levends en als het goed gemaakt is, kan het lang blijven staan.

Voer elk jaar een controle uit.
Controleer de afwerkingsstenen bovenaan, ga na of er stenen zijn losgekomen ... Als er dan iets mis is, kunt u snel ingrijpen!

Onderhoud de omgeving met zorg

Uw droge stenen muur zal geleidelijk een onmisbaar element in de tuin worden voor allerlei kleine dieren. Let goed op bij het onderhoud van de omgeving:

Inspecteer de omgeving grondig voordat u gaat maaien om eventuele kleine dieren te identificeren (jonge padden, hazelwormen, hagedissen, enz.).
Vermijd direct maaien of maai "op rotatiebasis": nooit de hele lengte tegelijk, laat schuilplaatsen achter.
Gebruik geen trimmer of bosmaaier bij de basis van de muur, u zou veel dieren kunnen verwonden.

Verplichtingen, verboden… Wat zegt de wet ?

Het is verplicht om :

Respecteer de regels die eventueel op lokaal vlak zijn vastgelegd via gewestelijke of gemeentelijke reglementen op stedenbouwkundig vlak (GSV en GemSV).

Een stedenbouwkundige vergunning aanvragen als uw muur een structureel element is, ondersteuning moet bieden, een scheidingsmuur is of er een aanpassing van het terrein nodig is. Vraag dan ook raad van een professional.