Begrijp Natura 2000 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Natura 2000 netwerk in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat uit 48 deelgebieden die belangrijk zijn als leefgebied voor verschillende dier- en plantensoorten. Voor elk van deze deelgebieden wordt een natura 2000 beheerplan opgemaakt met beheermaatregelen die bijdragen aan de bescherming en verbetering van de diversiteit en kwaliteit van natuurlijke milieus.
Wat is Natura 2000?
Natura 2000 staat voor een Europees netwerk van natuurlijke en halfnatuurlijke gebieden, die belangrijk zijn als leefgebied voor verschillende dier- en plantensoorten. Deze gebieden worden ook ‘Speciale Beschermingszones (SBZ’s)’ genoemd.
Het Natura 2000-netwerk vormt de ruggengraat van het Europese natuurbeleid. Het doel ervan is de diversiteit van natuurlijke milieus te beschermen en de kwaliteit ervan te verbeteren. Specialisten noemen dit ‘in een gunstige staat van instandhouding behouden of herstellen’. Hierbij wordt niet enkel rekening gehouden met de natuurfunctie, maar ook met economische, sociale en regionale vereisten in de context van duurzame ontwikkeling .
Het netwerk bestaat uit gebieden die door alle lidstaten werden voorgesteld. Twee Europese richtlijnen vormen samen de wettelijke basis van het Natura 2000-project:
- Richtlijn 2009/147/EG van 30 november 2009, inzake het behoud van de vogelstand; de "Vogelrichtlijn".
- Richtlijn 92/43/EEG van 21 mei 1992, inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna; de "Habitatrichtlijn".
Technische info
Sinds 1 maart 2012 is de Ordonnantie betreffende het Natuurbehoud de wettelijke basis inzake natuurbehoud in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, inclusief Natura 2000. Deze Ordonnantie - met zijn uitgebreide bijlage - is het meest recente en complete juridische referentiekader van de regionale natuurwetgeving.
Welke zijn de Brusselse Natura 2000-gebieden?
In Brussel zijn er 48 Natura 2000 deelgebieden geïdentificeerd die van belang zijn voor de bescherming van habitats en soorten, verspreid over 3 Speciale Beschermingszones (SBZ’s). Voor elk van de 3 Speciale Beschermingszones (SBZ’s) werden instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) vastgelegd, bestaande uit kwantitatieve en kwalitatieve doelen die de streefwaarden of ecologische vereisten beschrijven om tot de vooropgestelde staat van instandhouding te komen. Deze natuurdoelen zijn vastgelegd in de aanwijzingsbesluiten, die voor elk van de drie Brusselse SBZ’s zijn gepubliceerd. Naast de instandhoudingdoelstellingen voor ieder van de 3 SBZ’s, wordt er voor elk van de 48 deelgebieden een Natura 2000 beheerplan opgesteld.
SBZ I - Het Zoniënwoud met bosranden en aangrenzende beboste domeinen en de vallei van de Woluwe - complex Zoniënwoud - Vallei van de Woluwe:
Besluit Speciale Beschermingszone I (SBZ I)
- A.1 Zoniënwoud
- IA.2 Ter Kamerenbos
- IA.3 Tournay-Solvaypark
- IA.4 Vijver van Bosvoorde (Molenvijver), Oever met talud Internationale School, Vuursteendomein
- IA.5 Vorserijplateau
- IA.6 Kasteel 'Charles Albert'-domein
- IA.7 Kasteel 'Solitude'-domein en omgeving
- IA.8 Voormalig 'Huart'-domein
- IA.9 Massart-tuin
- IA.10 Bergojepark
- IA.11 Taluds 'Drielinden'
- IA.12 'Wittouck'-domein
- IA.13 'd'Ursel'-domein
- IA.14 Gebieden langs de Vorstlaan
- IB.1 'Royale Belge'-domein (gedeelte)
- IB.2 Ten Reukenpark en Senypark
- IB.3 Florealvijver
- IB.4 Kasteel 'Sint-Anna'-domein
- IB.5 Hertoginnedal
- IB.6 Mellaertsvijvers
- IB.7 Woluwepark
- IB.8 Parmentierpark
- IB.9 Ter Bronnenpark met talud Oude Spoorlijn
- IB.10 Maloupark
- IB.11 Hof-ter-Musschen
- IB.12 'Manoir d'Anjou'-domein
- IB.13 Opengelegde Woluwe
- IB.14 Woluwe-Ruigten.
SBZ II - Bosgebieden en open gebieden in het zuiden van het Brussels Gewest. Complex Verrewinkel - Kinsendaal:
Besluit Speciale Beschermingszone II (SBZ II) (en uitbreiding)
- II.1 Verrewinkelbos
- II.2 Kinsendaal
- II.3 Kriekenput
- II.4 Herdies-domein
- II.5 Buysdellebos
- II.6 Buysdellevallei
- II.7 Latour de Freins-domein
- II.8 Moensbergmoeras
- II.9 Kauwberg
- II.10 Fond'Roypark
- II.11 Engeland
- II.12 BIWM-domein
- II.13 Hauwaert-Kapel-domein
- II.14 Sauvagèrepark
- II.15 Papenkasteeldomein
SBZ III - Bosgebieden en vochtige gebieden van de Molenbeekvallei in het noordwesten van het Brussels Gewest:
Besluit Speciale Beschermingszone III (SBZ III)
- III.1 het Poelbos
- III.2 het Laarbeekbos
- III.3 het Dielegembos
- III.4 het Moeras van Jette-Ganshoren
- III.5 Koning Boudewijnpark (fasen I, II, III)
Raadpleeg de kaart met de Natura 2000 deelgebieden
Welke zijn de Brusselse Natura 2000-habitats?
Er zijn tien habitattypes van communautair belang (Bijlage I.1 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud) aanwezig in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met elk een Europees codenummer. Twee van deze tien habitattypes worden omwille van hun zeldzaamheid als prioritair* beschouwd.
- 3150 - Van nature eutrofe vijvers en meren met vegetatie van het type Magnopotamion of Hydrocharition
- 4030 - Droge Europese heide
- 6430 - Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland en van de montane en alpiene zones subtype Boszomen
- 6430 - Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland en van de montane en alpiene zones subtype vochtige tot natte ruigten
- 6510 - Laaggelegen schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
- 7220* - Kalktufbronnen met tufsteenformatie (Cratoneurion)
- 9120 - Zuurminnende Atlantische beukenbossen met ondergroei van Ilex of soms Taxus (Quercion robon-petraeae of Ilici-Fagion)
- 9130 - Beukenbossen behorend tot het Asperulo-Fagetum
- 9160 - Sub-Atlantische en midden-Europese wintereikenbossen of eiken- haagbeukenbossen behorend tot het Carpinion-betuli
- 9190 - Oude zuurminnende eikenbossen op zandvlakten met Quercus robur
- 91E0* - Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus excelsior (Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)
Raadpleeg de kaart met de habitats van communautaire en gewestelijk belang
Er zijn zes habitattypes van gewestelijk belang (Bijlage I.2 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud) aanwezig in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
- HGB KAM – Kamgrasgraslanden
- HGB HC – Dotterbloemgraslanden
- HGB ZIL – Zilverschoongraslanden
- HGB HA – Struisgrasgraslanden
- HGB MR – Rietvegetaties
- HGB MC – Grote Zeggenvegetaties
Een habitat kan worden beschouwd als de plaats waar een bepaald organisme, of een bepaalde groep organismen, leeft. Een habitat zelf is onderverdeeld in verschillende geografische eenheden die ook wel biotopen worden genoemd.
Welke zijn de Brusselse Natura 2000-soorten?
Soorten van communautair belang
Er worden 11 diersoorten (met uitzondering van vogels) van communautair belang (Bijlage II.1.1 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud) beschermd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
- Zoogdieren: Bechstein vleermuis, Meervleermuis, Ingekorven vleermuis, Grote hoefijzerneus
- Vissen: Bittervoorn
- Amfibieën: Kamsalamander
- Kevers: Vliegend hert
- Weekdieren: Nauwe korfslak
Raadpleeg de kaart met de Natura 2000 doelsoorten
Soorten van communautair belang zijn soorten die op het Europese grondgebied van de lidstaten van de Europese Unie bedreigd zijn, kwetsbaar zijn, zeldzaam zijn en/of endemisch zijn, en bijzondere aandacht vereisen wegens het specifieke karakter van hun habitat en/of de potentiële gevolgen van hun exploitatie voor hun staat van instandhouding.
Er worden 8 vogelsoorten van communautair belang (Bijlage II.1.2 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud) beschermd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
- Nonnetje
- Wespendief
- Slechtvalk
- Nachtzwaluw
- IJsvogel
- Zwarte Specht
- Middelste Bonte Specht
- Grote zilverreiger
Soorten van gewestelijk belang
Er worden 17 soorten van gewestelijk belang (Bijlage II.4 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud) beschermd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
- Zoogdieren: Steenmarter, Boommarter, Eikelmuis, Hazelmuis
- Vogels: Huiszwaluw, Oeverzwaluw, Boerenzwaluw
- Reptielen: Hazelworm, Levendbarende hagedis
- Amfibieën: Vuursalamander
- Kevers: Vliegend hert, Meikever, Gouden schalebijter
- Mieren: Rode Bosmier
- Vlinders: Grote Weerschijnvlinder, Iepenpage, Sleedoornpage
Soorten van gewestelijk belang zijn inheemse soorten waarvan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een bijzondere verantwoordelijkheid draagt vanwege hun belang voor het gewestelijk natuurerfgoed en/of vanwege hun ongunstige staat van instandhouding.
.jpg)
Soorten met een strikte bescherming
Er zijn meerdere soorten die een strikte bescherming genieten op het volledige grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Bijlage II.2 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud).
- Zoogdieren: alle Europese soorten zoals o.a. Baardvleermuis, Bosvleermuis, Brandts vleermuis, Bunzing, Dwergmuis, Franjestaart, Gewone grootoorvleermuis, Gewone dwergvleermuis, Grijze grootoorvleermuis, Kleine dwergvleermuis, Kuhls dwergvleermuis, Laatvlieger, Rosse vleermuis, Ruige dwergvleermuis, Waterspitsmuis, Watervleermuis & Wezel; met uitzondering van de bruine rat, de huismuis, landbouwhuisdieren en gezelschapshuisdieren.
- Vogels: alle Europese soorten zoals o.a. Bosrietzanger, Braamsluiper, Grasmus, Havik, Houtsnip, Kleine karekiet, Sprinkhaanzanger & Waterral
- Reptielen: alle Europese soorten zoals o.a. Ringslang
- Amfibieën: alle Europese soorten zoals o.a. Alpenwatersalamander, Kleine watersalamander & Vinpootsalamander
- Vissen: meerdere soorten (bijlage II.2.1 vd natuurordonnantie)
- Geleedpotigen, Neteldieren, Stekelhuidigen, Sponzen, Weekdieren: meerdere soorten zoals o.a. Teunisbloempijlstaart (bijlage II.2.1 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud)
- Plantensoorten: meerdere soorten zoals o.a. Grote keverorchis, Dichte wespenorchis, Bosorchis, Gevlekte orchis, Rietorchis, Bijenorchis & Grote wolfsklauw (bijlage II.2.2 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud)
Soorten met een geografisch beperkte strikte bescherming
Er zijn meerdere soorten die een geografisch beperkte strikte bescherming genieten – in de groene zones, groene zones van hoge biologische waarde, parkzones, begraafplaatsgebieden, boszones en erfdienstbaarheidszones rond de bossen en wouden van het GBP, de Natura 2000-gebieden, de natuurreservaten en bosreservaten – op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Bijlage II.3 van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud).
- Diersoorten (Geleedpotigen; kevers, mieren, vlinders, libellen, rechtvleugeligen, spinnen): meerdere soorten zoals o.a. Kleine vuurvlinder & Koevinkje (bijlage II.3.A van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud)
- Plantensoorten: meerdere soorten zoals o.a. Daslook, Wilde hyacinth, Gele lis, Echte koekoeksbloem & Slanke sleutelbloem (bijlage II.3.B – deel 1 en deel 2 – van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud)
.jpg)
De Natura 2000 beheerplannen
Voor elk van deze 48 deelgebieden wordt een Natura 2000 beheerplan (BHP) opgemaakt. Het document preciseert de beheermaatregelen die nodig zijn om de natuurdoelen voor het Natura 2000 gebied te behalen.
Deze natuurdoelen zijn vastgelegd in de aanwijzingsbesluiten, die voor elk van de drie Brusselse Natura 2000 gebieden zijn gepubliceerd.
Hoofdelementen in het Natura 2000 beheerplan
De Natura 2000 beheerplannen omvatten voor élk van de 48 deelgebieden, de volgende hoofdelementen:
- Beschrijving van het deelgebied, de doelstellingen en de knelpunten
- Overzicht en beschrijving van de beheermaatregelen
- Verschillende bijlagen; kadasterpercelen en eigenaarsgegevens (privaat – publiek), elementen van cultuurhistorische waarde (beschermd patrimonium), overkoepelend document: rol en het belang van de deelgebieden voor de coherentie van de Speciale Beschermingszone, fotobijlage & kaartenbundel met lokalisatie van de beheerdoelstellingen, de beheermaatregelen en de situering van het deelgebied
De Natura 2000 beheerplannen die reeds werden goedgekeurd, kunnen via deze link geraadpleegd worden in pdf-formaat.
Goedkeuringstraject voor een Natura 2000 beheerplan
Vóór de finale goedkeuring van een Natura 2000 beheerplan van een specifiek deelgebied, worden de volgende stappen doorlopen:
- Leefmilieu Brussel maakt een voorontwerp van beheerplan per deelgebied
- Overleg met eigenaars en gebruikers op basis van het voorontwerp
- Adviesvraag aan eigenaars en rechthouders (30 dagen)
- Voorbereiding ontwerp beheerplan voor 1ste lezing
- Goedkeuring van het ontwerp beheerplan in eerste lezing door de Brusselse Regering
- Openbaar onderzoek en adviesvraag (30 dagen) aan gewestelijke instanties en de houders van zakelijke rechten op de site.
- Voorbereiding ontwerp beheerplan voor 2de lezing
- Goedkeuring van het Natura 2000 beheerplan in tweede lezing door de Brusselse Regering
- Publicatie via vermelding in het Belgisch Staatsblad
- Publicatie van het beheerplan op de website van Leefmilieu Brussel
Verplichtingen, verboden ... wat zegt de wet?
Passende beoordeling van de effecten op de natuur voor de projecten die in, of in de buurt van een beschermd natuurgebied gelegen zijn
Elke activiteit die een milieuvergunning vereist, beïnvloedt de natuur in de zone rondom deze activiteit.
Een passende beoordeling moet worden toegevoegd bij:
- het indienen van een milieuvergunningsaanvraag van een project van klasse 1A of 1B in een Natura 2000-gebied
- het indienen van een milieuvergunningsaanvraag van een project van klasse 1A of 1B in natuurgebied of een bosreservaat
- het indienen van een milieuvergunningsaanvraag van een project van klasse 1A of 1B binnen een straal van 60m rond een Natura 2000-gebied, een natuurgebied of een bosreservaat
Een passende beoordeling moet niet worden toegevoegd (maar er kan u tijdens de analyse van het dossier wel gevraagd worden om toch een passende beoordeling toe te voegen) bij:
- het indienen van een milieuvergunningsaanvraag van een project van klasse 1A of 1B op méér dan 60m van een Natura 2000-gebied
- het indienen van een milieuvergunningsaanvraag van een project van klasse 1A of 1B op méér dan 60m van een natuurgebied of een bosreservaat
- bij het indienen van elk ander type van milieuvergunning
- bij het indienen van een vraag tot wijziging of verlenging van uw milieuvergunning
De term ‘passende beoordeling van de effecten’ wordt in de wetgeving gedefinieerd als een effectenstudie van een project op een Natura 2000-gebied, natuurgebied of bosreservaat. Deze studie moet worden uitgevoerd door een erkend studiebureau voor effectenstudies, en moet de impact van de activiteit op de fauna en flora analyseren, en nagaan of ze past in deze bijzondere omgeving. Bijlage VIII van de ordonnantie betreffende het Natuurbehoud, beschrijft de minimale inhoud van een passende beoordeling van een plan of project.
Meer informatie hierover kan u hier vinden.
Aanvraag afwijking op de wetgeving en verbodsbepalingen ter bescherming van dier- en plantensoorten
De wetgeving betreffende het natuurbehoud in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevat een reeks verbodsbepalingen die tot doel hebben de dier- en plantensoorten en de natuurgebieden (met o.a. het statuut van bosreservaat) te beschermen.
In bepaalde omstandigheden kan echter van deze verbodsbepalingen worden afgeweken als hiervoor een specifieke aanvraag wordt ingediend bij Leefmilieu Brussel. Meer informatie over het in te vullen formulier en de te volgen procedure kan u hier vinden.
Zo is het bijvoorbeeld verboden om:
- bomen te vellen of te snoeien tussen 1 april en 15 augustus (om de nestvorming van vogels te beschermen)
- paddenstoelen te plukken in het bos of bepaalde planten te plukken op het volledige Brusselse grondgebied;
Partners
Deze pagina werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van het LIFE-programma van de EU in het kader van het LIFE Belgium for Biodiversity project (LIFE B4B).
.jpg){kind=logo}
